Mijn paard is gevoelig voor suikers. Wat nu?

Je hoort steeds vaker dat mensen liever minder suikers in het voer van hun paarden willen. Suiker wordt door hen gezien als een grondstof die paarden ziek en dik maakt. Het is inderdaad zo dat een deel van de paarden en pony’s gevoelig is voor hoge percentages suikers in het rantsoen. Toch zijn koolhydraten (suikers) een gezonde en heel waardevolle energiebron voor paarden. Lees hieronder waarom dit is en wat je kunt doen als je paard gevoelig reageert op suikers.

Suikers als energiebron

Van nature halen paarden hun dagelijkse portie energie uit verschillende energiebronnen zoals vezels envetten. Daarnaast vormen suikers (een ander woord voor koolhydraten) ook in de natuur een belangrijke bron van energie. Je vindt koolhydraten in ruwvoer terug in vezels en in krachtvoer veelal in de vorm van granen (zetmeel), vezels en melasse. Een paard heeft suikers van nature dus nodig als energiebron. Waar gaat het dan mis in het geval van gevoeligheid voor suikers?

Onbalans in de energiebalans

In principe draait het bij het eten van suikers om de juiste balans tussen inname en verbruik. De relatief langzaam verterende koolhydraten uit vezels hebben een veel minder grote invloed op de gevoeligheid dan de snel verterende koolhydraten uit bijvoorbeeld melasse of granen.

Er zijn een aantal factoren die de balans tussen de inname van koolhydraten en het verbruik ervan kunnen verstoren. Ze vergroten de kans op overgevoelige reacties op suikers. Denk aan:

• De ziekte PolySacharide Storage Myopathy (PSSM 1 en PSSM 2)
• Hoog fructaangehalte in vers gras
• Insuline Resistentie (IR) en Equine Metabolic Syndrome (EMS)
• In verhouding tot het verbruik ervan een te hoog suiker- en zetmeelpercentage in krachtvoer
• Onbekende voederwaarde van (niet geanalyseerd) ruwvoer, waardoor ruw- en krachtvoer elkaar niet goed aanvullen

PSSM

PSSM is een ziekte waarbij er abnormale opstapeling van suikermoleculen plaatsvindt in de spiercellen van paarden. Gevolgen zijn verschillende vormen van spierbevangenheid, waarbij je vooral stijfheid en pijn ziet vanuit de spieren van paarden en pony’s. Een deel van de paarden met PSSM erft de ziekte over, bij een ander deel is een disbalans in de suikerhuishouding mogelijk een oorzaak.

Fructaangehalte in vers gras

Koolhydraten en suikers komen voor in allerlei vormen. In grassen bevindt zich een koolhydraat dat fructaan heet. Vooral onder invloed van (nacht)temperatuur en zonlicht houdt gras vooral in het voorjaar fructaan in de ochtend in hoge mate vast. Eet je paard veel van dit fructaanrijke gras? Dan is de kans groot dat er problemen ontstaan tijdens de vertering ervan. Is je paard gevoelig voor deze suikers? Dan loopt het in door het eten van fructaanrijk gras meer risico op het krijgen van bevangenheid (hoef- en spier), koliek of diarree.

Insuline Resistentie (IR)

Koolhydraten worden tijdens het spijsverteringsproces omgezet in glucose, wat via de darmwand in het bloed van je paard terecht komt. Glucose is een voedingsbron voor alle lichaamscellen. Om glucose vanuit het bloed in de cellen te krijgen is het hormoon insuline nodig. Een gezond paard maakt dit in een juiste verhouding aan en houdt daarmee de glucoselevels in het bloed zo gelijk en gezond mogelijk.

In het geval van IR heeft je paard veel meer insuline nodig voor het in de cellen krijgen van de glucose. De cellen reageren dan pas heel laat op de aanwezigheid van insuline in het bloed met het uit het bloed halen van de glucose. Hierdoor lopen zowel de glucose- als de insulinelevels in het bloed van je paard ongezond hoog op. Je paard loopt dan onder andere het risico op het ontwikkelen van het Equine Metabolic Syndrome, waarvan overgewicht een symptoom is. Oorzaken van IR zijn:

• Erfelijke aanleg
• Andere ziektes zoals PPID
• Langdurige disbalans in inname en verbruik van energie (suikers en zetmeel)

Percentage koolhydraten in paardenvoeding

Gevoeligheid voor suikers kan veroorzaakt worden door ziekte en/of erfelijke aanleg. Zeker sobere rassen (zowel paarden als pony’s) vertonen vaak een hogere mate van gevoeligheid. Wat de oorzaak ook is, er is in alle gevallen één gemene deler: de verhouding tussen koolhydraatinname en het verbruik van energie klopt niet.

Krijgt een paard meer suikers binnen dan het nodig heeft? Bijvoorbeeld tijdens een langere periode van rust of revalidatie? Dan ontstaan is de kans op gezondheidsproblemen door een overvloed aan energie vanuit suikers groot. Voorkomen en oplossen van problemen die ontstaan door gevoeligheid voor suikers doe je het makkelijkst door je paard simpelweg minder suikers te laten eten. De volgende maatregelen kunnen je daarbij helpen:

• Kies voor krachtvoer met een hoger percentage vet als energiebron of voer lijnzaadolie bij.
• Beperk weidegang, zeker op momenten dat het fructaangehalte in gras hoog is.
• Verhoog het energieverbruik van je paard.
• Zet daarvoor je paard vaker aan het werk.
• Kies bewust voor krachtvoer met minder suikers en zetmeel.
• Laat elke partij ruwvoer analyseren op de voederwaarde

Je doet er goed aan als je suikergevoelige pony’s en paarden één van de volgende soorten voer met een laag suikergehalte geeft: Subli Omnia, Voermeesters Efficiënt, Subli Dieetmix of Subli Zonder.

Voer met weinig suikers erin levert voldoende gezonde voedingsstoffen, maar dan zonder de nadelige effecten van suikers.